19 dec Terugblik congres Diagnose Voeding & Gezondheid | 21 november 2019

Met veel plezier kijk ik als programmamanager van Diagnose Voeding & Gezondheid terug op een inspirerende en boeiende dag waarin passie, enthousiasme en gedrevenheid om Nederland gezonder en vitaler te maken door middel met voeding, centraal stonden. Graag blik ik met jullie terug op het plenaire deel van het programma en verwoord ik de belangrijkste boodschappen van de sprekers en de essentie van het panelgesprek.

Samenwerking noodzakelijk om tot daadwerkelijke doorbraken te komen

Wethouder Linda Voortman en Albert Arp openden als respectievelijk gastvrouw van de stad en gastheer van de locatie zeer enthousiast het congres, waarna hoogleraar Liesbeth van Rossum het stokje overnam. Van Rossum gaf een inkijkje in de wondere wereld van leefstijlverandering en stond nadrukkelijk stil bij alle fabels en feiten rondom ons lichaamsvet. Als geen ander lichtte zij toe hoe moeilijk het is om een ongezonde leefstijl te veranderen in een gezonde leefstijl en welke oplossingen hiervoor zijn. “Uiteindelijk moeten we ook gewoontes doorbreken. Vers, gezond en onbewerkt eten is belangrijk!”, aldus van Rossum.

Vijf bouwstenen voor een gezonder Nederland

Hierna vervolgde staatssecretaris Paul Blokhuis het congres in een videoboodschap aan het publiek. Met veel genoegen kondigde hij de lancering van de publicatie GOED GEVOED aan, volgens hem een mooie bijdrage in ons denken naar een gezonder Nederland. Hierna presenteerde ik de belangrijkste conclusies van de publicatie. “Vijf bouwstenen die bijdragen aan een nieuwe eetcultuur en een gezonde voedselomgeving ten behoeve van een goed gevoed en gezonder Nederland. Bouwstenen waar we op termijn gezondheidswinst mee kunnen behalen en waar diverse partijen in het veld reeds aan werken.”Door deze activiteiten te versterken en bestaande innovaties te versnellen, kunnen we snel resultaat behalen.

Een gezonde toekomst voor de jeugd

Terwijl globalisering onze relatie met voedsel verandert, begon de Amerikaanse fotograaf Gregg Segal aan een wereldwijd project waarin kinderen uit de hele wereld worden gevraagd om zijn uitdaging “Daily Bread” aan te gaan. Elk kind hield een gedetailleerd dagboek bij van alles wat ze binnen een week eten, en vervolgens fotografeerde Segal de kinderen omringd door het voedsel dat ze consumeerden. Ondersteund door een indrukwekkende fotoreportage, lichtte Segal zijn belangrijkste bevindingen toe van de overeenkomsten en verschillen tussen eetculturen van kinderen over de wereld. De kleurrijke en zeer gedetailleerde portretten vertellen een uniek verhaal over multiculturaliteit en hoe we onszelf voeden aan het begin van de 21ste eeuw. “The hand that stirs the pot rules the world. It is time for people to stir their own pots”, aldus Segal.

De bijdrage van Segal vormde daarmee een mooie brug voor Suzanne Laszlo, directeur van UNICEF Nederland. Het is immers de droom van UNICEF dat alle kinderen structureel goede voeding krijgen zodat zij zich geestelijk en lichamelijk optimaal kunnen ontwikkelen. Door goede voeding groeien kinderen beter, gaan hun schoolprestaties omhoog en vergroten ze hun kans om later een baan te vinden. Zo bouwen ze niet alleen aan een beter bestaan voor zichzelf, maar ook aan die van hun eigen samenleving. Kinderen en jongeren zouden volgens Laszlo dan ook moeten meedenken over hoe we problemen rondom voeding en gezondheid kunnen oplossen.

Prinses Máxima Centrum maakt eten leuk

Na de twee rondes van interessante break-out sessies en de lunch, was het tijd voor het tweede deel van het plenaire programma, dat van start ging met een inspirerende toespraak van Wim Tissing, kinderoncoloog en Hoofd Supportive Care bij het Prinses Máxima Centrum. Voeding speelt sinds de opening van het centrum in 2018 een essentiële rol in de strategie van de organisatie. De cijfers zijn immers alarmerend. 17% van de kinderen met kanker is tijdens een bepaald moment van de behandeling ondervoed. En 10% heeft overgewicht aan het einde van de behandeling, bijvoorbeeld doordat de ziekte het metabolisme aantast. Met innovatieve voedingsconcepten zet het Prinses Máxima Centrum de kijker op voeding bij herstel en gezondheidsbevordering van hun patiënten. Zo kan de familie van het kind altijd mee eten. “Dat vinden we heel belangrijk. Immers: zien eten, doet eten. Dat werkt beter dan in je eentje en van een saai dienblaadje eten.”Daarnaast komt de Kanjer Kar iedere dag zes keer langs op de afdelingen, waarbij er steeds gekozen kan worden uit drie gerechten. Ook denkt de kinderadviesraad, bestaande uit kinderen niet meer ziek zijn, samen met de koks mee over wat kinderen lekker vinden. “De chemokuur tast je smaakbeleving aan, waardoor kinderen slechter gaan eten. Hoe eten leuk kan worden gemaakt, is daarom een belangrijk vraagstuk in ons ziekenhuis”, legt Tissing uit.

Gezondere leefstijl stimuleren vereist cultuurverandering

Tijdens het panelgesprek in de middag gingen een viertal directievoorzitters in gesprek over de noodzakelijke cultuurverandering en het afbreken van heilige huisjes. Als directeur van Pharos richt Patricia Heijdenrijk zich op het terugdringen van gezondheidsverschillen en gelijke kansen voor iedereen. Het is daarbij volgens Heijdenrijk noodzakelijk om breder te kijken dan alleen naar gezondheid zelf. Een goede verbinding tussen de eerste lijn en het sociale domein kan al veel helpen, aldus Heijdenrijk. Daarnaast zouden zorgprofessionals goed rekening moeten houden met de sociale context van personen wanneer zij het bewustzijn willen vergroten. “Probeer met iemand mee te denken. Wat past er bij deze persoon? Gedragsverandering stimuleren moet echt van ‘onderop’ gebeuren’. Hierbij dient men ook aandacht te hebben voor verschillen in gezondheidsvaardigheden”, benadrukt Heijdenrijk.

Aan tafel zat ook Edwin Velzel, CEO bij PGGM. Als directeur van een pensioenuitvoeringsorganisatie bekijkt hij het thema vanuit een ander perspectief: veel jonge zorgprofessionals vallen uit als gevolg van burn-out. Een gezondere leefstijl zou kunnen leiden tot behoud van werknemers. Als het gaat om innovaties in de zorg bestaan er talloze tijdelijke subsidies, proeftuinen en pilots. Maar hoe te komen tot een structurele oplossing om een gezondere leefstijl op gang te brengen in Nederland? Velzel vindt het belangrijk dat innovaties financieel gesteund worden, mits ze opschaalbaar zijn en op de langere termijn wat opleveren. Verzekeraars zouden initiatieven moeten starten en pensioenuitvoeringsorganisaties kunnen het financieel mogelijk maken, aldus Velzel. Georgette Fijneman sluit zich daar als directeur van Zilveren Kruis bij aan. Het zou immers zonde zijn om het wiel steeds opnieuw te moeten uitvinden. In het stimuleren van een gezonde leefstijl onderstreept ook Fijneman, net als Heijdenrijk, het belang om naar omringende problemen te kijken die de gezondheid van een persoon kunnen beïnvloeden.

De vierde tafelgast was Mark Monsma, directeur Samenwerkende Gezondheidsfondsen. Jongeren in Nederland geven vaak aan dat ze mentale stress ervaren, onder andere veroorzaakt door school. Dit brengt grote risico’s met zich mee voor hun gezondheid. Daarom wil Monsma zich richten op de sociale- en emotionele ontwikkeling van jongeren, waarbij hij ook een beroep doet op de politiek. Daarnaast vindt Monsma dat de gezondheidssector zelf ook een verantwoordelijkheid moet nemen. “Je ziet dat het stimuleren van gezond gedrag vaak als betutteling gezien wordt. Terwijl we Coca Cola-reclames met gespierde mannen wel cool vinden met z’n allen. Dat moeten we omdraaien: afstand nemen van het idee dat gezond gedrag saai en stom is, en juist dat cool maken”.

Kijk niet alléén naar gezondheid maar neem de hele sociale context mee, besteed meer aandacht aan burn out onder jonge zorgprofessionals, onderzoek of een innovatie opschaalbaar is, en maak gezond gedrag ‘cool’! Dat is volgens vier directievoorzitters nodig om écht tot een gezondere leefstijl(omgeving) te komen in Nederland.

Van droom tot impact

Als laatste spreker van de dag nam Jaap Korteweg het woord. Korteweg, oprichter van De Vegetarische Slager, beschreef in een persoonlijk interview met Alain Cracau de weg die hij heeft afgelegd om te komen van droom tot impact. Zij bespraken onder andere de bepalende momenten, hoogte- en dieptepunten en de tips van Jaap aan andere ondernemers in de zaal. “Ik wilde de grootste zijn, zo snel mogelijk en met zo veel mogelijk impact. Hierin was ik ook nadrukkelijk op zoek naar de samenwerkingspartners, want zo kon ik onze olievlek zo snel mogelijk over de hele wereld verspreiden. Ik had immers zelf ook echt niet alle kennis in huis”, aldus Korteweg. In twaalf jaar tijd is de Vegetarische slager is inmiddels een miljoenenbedrijf van formaat geworden. Korteweg: “We zijn een wereldmerk aan het worden en als dat helemaal gelukt is, zal de volgende stap een veganistische melkboer zijn. Dan vervang ik de koe door techniek, waar je gras instopt en er aan de andere kant echt grasmelk uitkrijgt.”

Uiteindelijke rondde Michel van Schaik, directeur gezondheidszorg van de Rabobank met ontzettend veel trots een fantastische dag af. Volgens hem is het noodzakelijk om nu door te pakken op de vandaag besproken thematieken. Dit vraagt enerzijds om een doorzettingscoalitie, bestaande uit gezaghebbende vertegenwoordigers van burgers, de politiek, de publieke sector, de wetenschap en het bedrijfsleven, om samen een ambitieuze agenda te ontwikkelen en de randvoorwaarden te creëren om bestaande systeembelemmeringen te doorbreken. Anderzijds is er een opschalingscoalitie nodig; een coalitie van mensen en organisaties die samen inhoud willen geven aan de daadwerkelijke realisatie van de agenda en opschaling van de plannen en goede ideeën. Diagnose Voeding & Gezondheid draagt de kenmerken van zo’n opschalingscoalitie. Het is dan ook onze ambitie om ook de komende jaren voort te bouwen op het inmiddels gelegde fundament van kennis, netwerken en impactvolle innovaties.

Ik kijk, samen met het team van Diagnose Voeding & Gezondheid, met veel voldoening terug op een geslaagde dag en mijn dank is groot naar allen die een bijdrage geleverd hebben aan deze dag! Meer weten over het programma Diagnose Voeding & Gezondheid? Neem dan contact met ons op.

Irene Mommers

Programmamanager Diagnose Voeding & Gezondheid